کارکرد و ماهیت اشیاء در سینمای یاسوجیرو ازو
نویسنده : صبا جاور
انگیزه و منطق استفاده از هر شیء‌ای در قاب سینما، در وهله اول به‌عنوان لوازم صحنه و در وهله دوم به‌عنوان مجاز برای ساخت معنا می‌باشد. معنا سازی با اشیاء در تاریخ سینما سابقه‌ای دیرینه دارد. از آیزنشتاین تا آوانگاردهای اروپایی چون ریشتر و فرنان لژه و آثار بسیاری در سینمای امروز.
استفاده از اشیاء در فیلم‌های یاسوجیرو ازو (1963-1903) فیلمساز مشهور ژاپنی، به شیوه‌ی منحصربه‌فردی انجام می‌گیرد. پس از مرگ ازو سینمای او همواره در جهان موردتوجه بوده است. چنانکه فیلم داستان توکیو هرسال جزو ده فیلم برتر جهان انتخاب می‌شود. زمانی که به سینمای ازو پرداخته می‌شود، غالباً از دو چیز سخن به میان می‌آید. یکی قاب‌های ارائه‌شده از اشیاء و دیگری حضور پررنگ اندیشه ذن در عناصر مختلف فیلم‌هایش. درزمینهٔ نقش اشیاء در فیلم، به‌صورت اعم و نقش اشیاء در سینمای ازو به‌طور اخص، دست‌کم در ایران پژوهش مستقلی صورت نگرفته و معمولاً در خلال تحلیل و تفسیر مفصل یک فیلم، اشاراتی نیز به‌اختصار به قاب‌های ارائه‌شده از اشیاء می‌شود.
بررسی قاب‌های ارائه‌شده از اشیاء در آثار ازو نیازمند بررسی دو دسته از تعاریف و نقش آن‌ها در این آثار می‌باشد: یکی اندیشه ذن و دیگری تکنیکهای سینمایی به کار رفته.
منتقدان بسیاری اعتقاد دارند فیلم‌های ازو برگردان اندیشه‌ای بنام ذن هستند که پایه‌های فرهنگی ژاپن نیز بر آن استوار است. در این کتاب با بررسی تکنیکهای منحصر بفرد ازو در فیلمسازی، به چگونگی بازتاب مفاهیم بنیادین ذن در تصاویر ارائه شده از اشیاء پرداخته شده است. هم چنین انواع بکار گیری اشیاء در این آثار، از جمله در جهت معنا سازی، استعاره سازی و القای حس ناظر نامرئی در صحنه یا اشیاء به عنوان ناظرین صحنه مورد تحلیل قرار گرفته است.
